Hoe kan ik een gesprek aangaan?
Soms weten we niet goed hoe we het gesprek moeten aangaan met iemand die het moeilijk heeft. Op deze pagina vind je enkele suggesties om het gesprek aan te gaan met iemand waar je je zorgen over maakt.
Spreken over wat je opmerkt
Geef aan welke signalen je hebt opgemerkt, bijvoorbeeld:
- ‘Ik heb je al een tijdje niet gehoord, is alles oké met jou?’
- ‘Ik heb al opgemerkt dat je wat gestresseerd bent, is er iets waar ik mee kan helpen?’
- ‘Je lijkt de laatste tijd nogal moe, is er iets dat je bezig houdt?’
Wees geduldig en bereid om te luisteren.
Het kan soms wat tijd vragen voordat iemand de moed vindt om te delen hoe hij zich voelt. Ook wanneer er stiltes vallen, probeer deze dan niet op te vullen. Het kan soms even duren voordat iemand de juiste woorden heeft gevonden om zijn gedachten te formuleren. Je kan bijvoorbeeld tot vijf tellen in je hoofd voordat je reageert. Blijf rustig en luister zonder te oordelen. Laat de persoon zijn verhaal doen en toon begrip voor de gevoelens die hij heeft. Je kan ook zaken zeggen zoals:
- ‘Geen zorgen, ik ben er niet om te oordelen, vertel maar wat er aan de hand is’,
- ‘Het maakt niet uit wat er speelt, ik luister’
- ‘Ik wil gewoon dat je weet dat ik er ben en je wil steunen, ongeacht wat er speelt.’
Maak gebruik van open vragen, dus geen ja/nee vragen. Dit zorgt ervoor dat je minder zal gaan aanvullen met je eigen standpunten en dat je de persoon de ruimte geeft om zelf na te denken over wat er aan de hand is. Voorbeelden zijn:
- ‘Je zei dat het leven momenteel niet veel zin heeft, wat bedoel je precies?’
- ‘Hoe voel je je daarbij?
- ‘Vertel me eens meer daarover.’
Spreken over zelfmoord
Als je vermoedt dat hij aan zelfmoord denkt, kan je gerust doorvragen naar zelfmoordgedachten. Onderzoek leert ons dat het vragen naar zelfmoord iemand niet op ideeën zal brengen en geen schadelijke effecten heeft. Het kan zelfs mentale gezondheid verbeteren en zorgen voor een afname in zelfdodingsgedachten. Je kan bijvoorbeeld vragen:
- ‘Denk je soms aan zelfmoord?’
- ‘Wil je dan liever niet meer leven?’
Schrik niet wanneer hij aangeeft inderdaad zelfmoordgedachten te hebben, maar blijf rustig. Luister, vraag wat je kan doen om te helpen en geef aan dat er hulp mogelijk is. Probeer door te verwijzen naar professionele hulpverlening.
Wat werkt
Herhaal wat je gehoord hebt. Dit zorgt ervoor dat de persoon het gevoel heeft dat er geluisterd wordt en aandacht geschonken wordt aan wat hij deelt. Het is ook
een goede manier om na te gaan of hetgeen je begrepen hebt, hetgeen is
dat hij jou probeert te zeggen.
Bang dat je de foute dingen zou zeggen? Maak je hier geen zorgen over. Je kan altijd later je excuses aanbieden of aangeven dat je denkt dat je iets hebt gezegd dat misschien anders bedoeld was. Het belangrijkste is dat je het signaal geeft dat hij bij jou terecht kan, ook al heb je niet altijd het perfecte antwoord klaar. Er proberen zijn voor hem is het voornaamste.
Maak duidelijk dat hij mag delen wat hij doormaakt en dat je hem gelooft en er voor hem wil zijn. Je kan hem bijvoorbeeld bedanken om zijn gedachten met jou te delen en aangeven dat dat inderdaad niet gemakkelijk moet zijn.
Wat je beter niet doet
Probeer te vermijden dat je het gesprek stop zet met zinnen zoals ‘Probeer er maar niet aan te denken’ of ‘Positief blijven’. Je kan wel aangeven dat het inderdaad een moeilijke situatie lijkt.
Ontken niet wat hij zegt en neem hem serieus. Wanneer iemand aangeeft zich slecht te voelen of zelfmoordgedachten te hebben, is het altijd belangrijk om dit serieus te nemen. Probeer hem niet te overtuigen van hoeveel geluk hij heeft of geef hem geen schuldgevoel.
Probeer geen assumpties te maken
over wat ervoor gezorgd heeft dat hij zich zo voelt of wat zal helpen.
Probeer niet te oordelen of kritiek te geven voor bepaalde gevoelens of
gedragingen. Het is al een grote stap dat hij dit aan jou vertelt, dus
probeer vooral te luisteren.
Probeer door te verwijzen
- Bevindt iemand zich in een acute noodsituatie? Contacteer dan de hulpdiensten (112) en laat de persoon niet alleen.
- Verwijs door naar deze website of naar Zelfmoord1813. Je kan bijvoorbeeld volgende zaken zeggen: ‘Ik ben geen expert in deze materie, maar ik ken een website voor mannen die tips heeft over hoe je kan omgaan met negatieve gevoelens of zelfmoordgedachten. Deze website kan nuttig zijn en je verder helpen.’
- Verwijs door naar een professionele hulpverlener zoals een huisarts, psycholoog of psychiater. Je kan bijvoorbeeld volgende zaken zeggen: ‘Ik vind het lastig om te zien dat je het moeilijk hebt. Weet dat je je niet moet schamen om dit met een hulpverlener te bespreken.’ ‘Je hebt niets te verliezen door eens in gesprek te gaan met een hulpverlener, in het beste geval geeft het je een idee over wat de volgende stappen zijn die je kan ondernemen’
- Denk eraan dat je geen expert hoeft te zijn en dat je het probleem niet dient op te lossen. Het is belangrijk om er te zijn, te luisteren en te doen wat binnen je mogelijkheden ligt.
Waar en hoe?
- Kies een comfortabele omgeving om het gesprek te starten, bijvoorbeeld in de auto, op kantoor, tijdens een wandeling, op een terras of eventueel aan de telefoon.
- Steek je smartphone weg, maak geregeld oogcontact en luister zonder te oordelen naar wat de persoon vertelt. Dit toont dat je belangrijk vindt wat hij te zeggen heeft.
Acute noodsituatie? Dan neem je best contact op met de hulpdiensten (112), de huisarts (van wacht) of het Antigifcentrum (070 245 245). Denk je aan zelfdoding en ben je op zoek naar een gesprek? Neem dan contact op met de Zelfmoordlijn (1813).