Informatie voor hulpverleners
Mannen overlijden wereldwijd vaker door zelfdoding dan vrouwen. Bovendien zoeken ze minder snel hulp en stoppen ze vaker vroegtijdig met begeleiding. Als hulpverlener is het daarom belangrijk om in te spelen op hun specifieke noden.
! Let op: Natuurlijk bestaat ‘de man’ niet en het is altijd belangrijk om als hulpverlener het individu op de eerste plaats te zetten.
Toch zijn er wel bepaalde aandachtspunten die vaker spelen bij mannen. Door hier rekening mee te houden kun je beter aansluiten bij hun hulpvragen.
Onderzoek: Hoe kunnen hulpverleners mannen helpen?
Ondanks de hogere suïcidecijfers bij mannen, is er nog weinig onderzoek naar hoe zij hulp ervaren en wat hen helpt om in behandeling te blijven. Daarom bevroegen we zowel mannen als hulpverleners over hun noden om mannen met zelfmoordgedachten te begeleiden en in behandeling te houden.
Wie? 289 personen met (een verleden van) zelfmoordgedachten en 136 hulpverleners
Wat? Noden van personen met zelfmoordgedachten met betrekking tot zoeken, vinden en behouden van hulp en noden van hulpverleners in het ondersteunen van mannen met zelfmoordgedachten werden bevraagd via een vragenlijst en focusgroepen.
Er werden een aantal algemene noden geïdentificeerd bij personen met zelfmoordgedachten, los van genderidentiteit:
- Echt gehoord worden en zich verbonden voelen, binnen en buiten de hulpverlening.
- Persoonsgerichte en directieve aanpak, met respect voor autonomie en deskundigheid bij hulpverleners.
- Zorgcontinuïteit en samenwerking tussen hulpverleners en andere sectoren.
- Meer informatie en sensibilisering over behandelingen, tools en het doorbreken van stigma’s.
- Maatschappelijke en professionele bespreekbaarheid van suïcidaliteit.
- Praktische drempels verlagen, zoals betere beschikbaarheid van hulp en financiële toegankelijkheid.
Belangrijkste bevindingen bij personen met zelfmoordgedachten
Daarnaast kwamen een aantal belangrijke bevindingen naar voor met betrekking tot mannen specifiek:
- Mannen zoeken minder vaak hulp dan vrouwen, vooral bij GGZ, huisartsen en hulplijnen.
- Mannen die wél hulp zochten in de GGZ, waren minder tevreden over de zorg.
- Mannen ervaren zelf minder nood tot hulp of ondersteuning van anderen, en zoeken daardoor minder snel hulp
- Drempels voor hulp: Ze willen hun problemen zelf oplossen, vrezen als ‘zwak’ gezien te worden en denken dat het vanzelf beter wordt.
- Veel mannen zien hun zelfmoordgedachten als een onveranderlijk deel van hun persoonlijkheid.
- Een goede klik met de hulpverlener is voor mannen cruciaal. Ze hechten veel belang aan een samenwerking waarbij ze zich serieus genomen voelen.
- Mannen verwachten duidelijke doelen, transparante communicatie en een praktische aanpak.
- Mannen uiten meer nood aan psycho-educatie en bekendmaking van bestaande tools.
- Taal maakt uit: De manier waarop zelfmoordgedachten benoemd worden is voor mannen belangrijk.
- Zoektocht naar zingeving: Mannen hebben in begeleiding vaak existentiële vragen.
Belangrijkste bevindingen bij hulpverleners:
- Hulpverleners ervaren genderverschillen in begeleiding:
- Praten over zelfmoordgedachten en onderliggende emoties is vaak moeilijker bij mannen.
- Mannen geven de voorkeur aan praktische, doelgerichte aanpakken en hebben meer behoefte aan motiverende gespreksvoering en psycho-educatie.
- Maatschappelijke stigma’s en traditionele gendernormen beïnvloeden sterk hoe mannen omgaan met emoties en hulp zoeken.
- Mannen zoeken vaak pas hulp in acute crisissen.
- Hulpverleners geven aan nood te hebben aan:
- Meer samenwerking en kennisuitwisseling, onder andere via opleiding
- Meer bespreekbaarheid en destigmatisering binnen de hulpverlening en de maatschappij
- Betere bekendmaking en implementatie van bestaande tools
Zowel mannen als hulpverleners benadrukten hoe gendernormen en maatschappelijke verwachtingen een rol spelen in hun mentaal welzijn en suïcidaliteit.
Benieuwd naar de exacte mechanismen en hoe je daar in begeleiding rekening mee kan houden? Ontdek het in onze e-learning module:
! Deze e-learningmodule is momenteel nog in onderzoeksfase. Neem deel en ontdek hem als eerste in primeur. De finale versie zal in het voorjaar 2026 online komen.
Praktische implicaties voor hulpverleners
Om mannen met zelfmoordgedachten beter te ondersteunen en in behandeling te houden, is het belangrijk dat hulpverleners rekening houden met hun specifieke noden en drempels.
- Maak hulp toegankelijker: Veel mannen zoeken pas laat hulp. Door drempels te verlagen, zoals duidelijk uitleggen wat ze kunnen verwachten en hoe hulp kan helpen, kun je hen eerder bereiken.
- Benadruk een praktische en doelgerichte aanpak: Mannen hechten veel waarde aan concrete oplossingen/handvaten/tools, transparante communicatie en een samenwerking waarin ze zich serieus genomen voelen.
- Gebruik motiverende gespreksvoering en psycho-educatie: Dit helpt mannen om hun hulpvraag te erkennen en vastgeroeste ideeën over zelfmoordgedachten te herzien.
- Houd rekening met taalgebruik: Hoe zelfmoordgedachten benoemd worden, maakt een groot verschil in hoe mannen zich begrepen voelen.
- Let op maatschappelijke stigma’s en gendernormen: Veel mannen worstelen met het idee dat hulp zoeken ‘zwak’ is. Bespreek deze overtuigingen en creëer een veilige omgeving waarin ze zich gehoord voelen.
- Stimuleer samenwerking en kennisuitwisseling: Hulpverleners ervaren zelf ook drempels in de begeleiding van mannen. Meer opleiding, intervisie en de implementatie van bestaande tools kunnen hierbij ondersteunen.
Door deze aandachtspunten mee te nemen in de begeleiding, kunnen hulpverleners bijdragen aan een betere zorgcontinuïteit en mannen effectiever ondersteunen bij suïcidale gedachten. Ontdek hoe je dit concreet kan doen in onze e-learning module.
E-learning module: aanvullende aandachtspunten bij mannen
Op het e-learningplatform SP-Reflex (met gratis online e-learnings voor hulpverleners over detectie en interventies bij suïcidale gedachten en gedrag) werd een aanvullende module toegevoegd met specifieke aandachtspunten bij hulpverlening voor mannen die aan zelfdoding denken. Deze module omvat onder andere:
- Informatie over zelfdoding bij mannen en het belang van gendersensitieve hulpverlening.
- Handvatten voor het herkennen van signalen van zelfmoordgedachten bij mannen en inzicht in hoe zij hierover communiceren.
- Een blik op de invloed van gendernormen en sociale verwachtingen op suïcidaliteit en hulpzoekend gedrag bij mannen.
- Reflectie op eigen genderbiases als hulpverlener.
- Praktische tips om mannen beter te betrekken in de behandeling, inclusief concrete adviezen over taalgebruik en gespreksvoering.
! Deze e-learningmodule is momenteel nog in onderzoeksfase. Neem deel en ontdek hem als eerste in primeur. De finale versie zal in het voorjaar 2026 online komen.
Bestel het campagnemateriaal
Ook als hulpverlener kan je een belangrijke rol spelen in het verspreiden van de campagne Kom Uit Je Kop. Door campagnemateriaal zoals posters en flyers te bestellen en op te hangen in je praktijk, wachtruimte of andere relevante plekken, help je mee om het gesprek over mannen en mentale gezondheid open te breken. Zo draag ook jij bij aan een samenleving waarin mannen zich sneller gehoord en begrepen voelen.
Meer informatie voor hulpverleners
Wist je dat er op www.zelfmoord1813.be een luik voor hulpverleners is? Je vindt er:
- Richtlijnen voor suïcidepreventie
- E-learnings en psycho-educatie over suïcidaliteit
- Praktische tools en handvatten voor verschillende settings, zoals de huisartsenpraktijk en apotheek